In memoriam Shinkichi Tajiri (Los Angeles, 7 december 1923 - Baarlo, 15 maart 2009)
Tajiri was een in Nederland gevestigde Amerikaanse beeldhouwer van Japanse afkomst (een nisei ofwel tweede-generatie-emigrant uit Japan). Hij hield zich ook bezig met schilderen, fotograferen en filmmaken. Tajiri werd geboren in Watts, een arbeiderswijk van Los Angeles, als vijfde van de zeven kinderen van de issei (eerste-generatie-emigrant) Ryukichi Tajiri en Fuyo Kikuta die in 1906 en 1913 vanuit Japan naar de Verenigde Staten waren geëmigreerd. In 1936 verhuisde het gezin naar San Diego. Toen Tajiri vijftien was overleed zijn vader. In 1940 kreeg hij van Donal Hord zijn eerste lessen in beeldhouwen.
Uit protest tegen de behandeling van zijn bevolkingsgroep tijdens de oorlog verliet Tajiri de Verenigde Staten in 1948. Hij kwam op 28 september van dat jaar in Le Havre aan en vestigde zich in de wijk Montparnasse van Parijs waar hij tijdens de oorlog al eens op verlof was geweest. Tot november 1949 studeerde hij bij Ossip Zadkine, vervolgens tot september 1950 bij Fernand Léger en daarna een jaar aan de Académie de la Grande Chaumière. Op 25 mei 1951 trouwde hij met Denise Martin, maar in 1954 werd het huwelijk ontbonden. Hij had intussen de Nederlandse beeldhouwster Ferdi Jansen uit Arnhem ontmoet met wie hij in 1956 naar Amsterdam verhuisde. In 1962 vestigde het gezin, dat inmiddels twee dochters telde, zich in kasteel Scheres te Baarlo. Jansen overleed in 1969. Tajiri zou in 1976 voor de derde maal in het huwelijk treden.
In 1949 kwam Tajiri in aanraking met de Cobra-groep en exposeerde met hen in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Zijn eerste tentoonstelling sinds hij zich in 1956 in Nederland had gevestigd, vond plaats op de buitenplaats Hofwijck in Voorburg. Daar exposeerde hij samen met Wessel Couzijn en Carel Visser, onder auspiciën van De Nieuwe Ploeg'. In 1959 richtte hij, samen met Couzijn en Carel Kneulman, de Groep A'dam op. Van 1969 tot 1989 was Tajiri docent aan de Hochschule der Kunste te Berlijn.
In 1993 nam hij met zijn beeld Made in the USA deel aan de Kringtentoonstelling Markante beelden bij kasteel Groeneveld te Baarn ter gelegenheid van het 75 jarig bestaan van de Nederlandse Kring van Beeldhouwers.
Op 25 juni 2005 werd Tajiri benoemd tot ereburger van de gemeente Maasbree. Hij werd geridder op 7 december 2007 in de Orde van de Nederlandse Leeuw, vanwege zijn uitzonderlijke inzet en de cultuurhistorische betekenis van zijn activiteiten. Op 2 mei 2007 onthulde koningin Beatrix in Venlo vier beelden van Tajiri. De zes meter hoge beelden staan aan weerszijden van de stadsbrug van Venlo. Deze brug, die een tijdens de oorlog kapotgebombardeerde brug vervangt, fungeert als toegangspoort voor Venlo vanuit het westen, en de beelden fungeren als 'wachters' van de stad, en moeten de stad beschermen tegen oorlog en geweld. In de binnentuin van het Cobra Museum legde Tajiri een Japanse kiezeltuin aan.
Shinkichi Tajiri overleed 15 maart 2009 op 85-jarige leeftijd. Wij wensen de familie en vrienden veel sterkte bij het verlies van een groot beeldhouwer die een heel eigen positie innam in Nederland. Ook wij zullen hem missen,
namens de Nederlandse Kring van Beeldhouwers
Bert van Loo, voorzitter
