Een korte samenvatting
Elsevier 22, d.d. 2 juni 2012, met als kop “Schandvlek in de Hout”; Gemeente laat vandalisme winnen van de kunst. Vijftig jaar na onthulling staat beroemd Hildebrandmonument van Jan Bronner er treurig en onttakeld bij in de Hout (Haarlemmerhout), het oude ‘stadsbos’ aan de zuidkant van Haarlem, waarvandaan een prachtig zichtas bestaat door het hoge groen met uitzicht op Paviljoen Welgelegen, alwaar de commissaris van de Koningin, Johan Remkes, kantoor houdt. Het Hildebrandmonument werd op 1 juni 1962 in aanwezigheid van staatsecretaris Ynso Scholten plechtig onthuld door ‘de ruim veertigjarige mejuffrouw G.M. Beets’, achterkleindochter van de beroemde schrijver Hildebrand (pseudoniem van Nicolaas Beets, 1814-1903). Een achthoekige fonteinbak met op elke hoek een beeld van één van de hoofdfiguren uit Hildebrands beroemde meesterwerk Camera Obscura.
Het monument was het levenswerk van beeldhouwer professor Jan Bronner (1881-1972), die er bijna vijftig jaar aan schaafde. In 1914, de honderdste geboortedag van Beets, had Jan Bronner een prijsvraag gewonnen die was uitgeschreven voor een gedenkteken. Jan Bronner was leraar van verschillende leden van de Nederlandse Kring van Beeldhouwers, waaronder Mari Andriessen, Gerrit van der Veen en Gerrit Bolhuis. In de jaren dertig ontstond er nog eens tumult over de plek en over het feit wanneer de beelden zouden komen, waarover Godfried Bomans nog een stukje schreef in 1949, in de veronderstelling dat de beelden klaar waren.
Een kwart eeuw na 1962 bleek het kalksteen aangetast en werden de beelden vervangen door weervaste kopieën. De originelen staan nu losjes in de tuin van kasteel Het Nijenhuis bij Heino. Later werden ook de kopieën weer vervangen en sloeg het vandalisme toe, waarbij ook de kunststoffen beelden het moesten ontgelden. In 2009 besloot de gemeente de replica’s weg te halen. Wat overbleef; een desolate fonteinbak en een eenzame replica van het beeld van de schrijver. Sinds 2009 is er niets gebeurd en zijn er twee adviescommissies met tegengestelde belangen. Verplaatsing is lastig omdat het beeld onderdeel is van het rijksmonument, het groen-ensemble Haarlemmerhout sinds 1969. Plaatsvervangend voorzitter van de adviescommissie Haarlemmerhout, Annemarie van Leeuwen, wil het monument in herstelde vorm in de Hout houden.
